Klinika dla Małych Zwierząt WąsiatyczBlog

Człowiek od zawsze otacza się zwierzętami, część z nich wykorzystuje gospodarczo, część jako zwierzęta domowe. Obecnie pies domowy będący najliczniejszym przedstawicielem psowatych, jest niemalże nieodłącznym towarzyszem człowieka. Wzrasta także znaczenie kotów, które są obecne w wielu mieszkaniach, gdyż są odpowiednimi kompanami dla osób prowadzących aktywny tryb życia. W miarę jak człowiek zmienia swe miejsca zamieszkania, tak też rozprzestrzeniają się z nim czworonożni przyjaciele. Wszystkie zwierzęta domowe, są podatne na szeroką gamę chorób zakaźnych, pasożytniczych. Zwierzęta domowe mogą być gospodarzami pasożytów (Ryc 1), natomiast zwiększająca się liczebność pupili ułatwia krążenie patogenów, które stanowią zagrożenie dla nich oraz ich opiekunów.

Jednym z niebezpiecznych zagrożeń zarówno zwierząt, towarzyszących jak też i ludzi są kleszcze. Wszędobylskie pajęczaki, przenoszą patogeny wywołujące choroby zagrażające życiu. Najliczniejszym w faunie Wielkopolski jest kleszcz pospolity (Ixodes ricinus), mniej liczny kleszcz jeżowy (I. hexagonus) i do niedawna niewystępujący kleszcz łąkowy (Dermacentor reticulatus, Ryc. 2).

Wilgotne, krzewiaste i leśne obszary oraz otwarte przestrzenie z gęstą roślinnością, sprzyjają występowaniu kleszczy. Plastyczność gatunków ułatwia im przeżycie nawet w miejscach nietypowych i zmienionych przez człowieka. Liczne badania potwierdzają największe ryzyko ataków kleszczy w okresie wiosenno- letnim. Pojawiające się liczne tereny zielone w miastach wpływają pozytywnie na migrację kleszczy na tereny wokół aglomeracji i do miast. Dodatkowo przemieszczanie zwierząt takich jak dziki, lisy, wiewiórki i gryzonie w głąb osiedli mieszkaniowych czy ogrodów sprzyja przesiedlaniu stawonogów. Z tego względu wzrasta rola zwierząt domowych, jako żywicieli kleszczy . Stawonogi mogą być wektorami chorobotwórczych patogenów.
Do patogenów przenoszonych przez omawiane pajęczaki na terenie Wielkopolski należą:

• bakterie z rodzaju Borrelia wywołujące boreliozę z Lyme
  objawy: rozwijają się po około 2-5 miesiącach od zakażenia. Borelioza psów cechuje się brakiem rumienia wędrującego, który jest głównym symptomem choroby z Lyme u człowieka. Zakażone zwierzęta wykazują osłabienie, osowiałość, brak apetytu i apatię. Najczęściej towarzyszy im migrujące zapalenie stawów. Ponadto odnotowywane są gorączka, kulawizny, z czasem zapalenie mięśnia sercowego, nerwu wzrokowego oraz zapalenie nerek, które prowadzi do niewydolności nerek i obrzęków kończyn. W przypadku pojawienia się zapalenia mózgu elementem towarzyszącym jest padaczka, czy zmiany zachowania (agresja). Przekształcenia dotyczące układu nerwowego prowadzą do zaburzeń czucia, nadmiernej reakcji na bodźce i niedowładów.
• bakterie z rodzaju Bartonella odpowiedzialne za bartonellozę
  objawy: Przy zakażeniu psów bakteriami z rodzaju Bartonella odnotowywano zapalenie wsierdzia, śluzówki nosa, naczyń krwionośnych, stawów oraz błony naczyniowej przedniego odcinka oka, a także arytmię, gorączkę, krwawienie z nosa, anemię hemolityczną, zaburzenia ortopedyczne i utratę na wadze. Infekcja prowadzi do zaburzeń rytmu serca i ziarniniakowego zapalenia węzłów chłonnych, lub do plamicy wątrobowej. Choroba diagnozowana jest rzadko.
• bakterie należące do rodzaju Anaplasma powodujące anaplazmozę granulocytową
  objawy: wysoka gorączka (do 41°C), senność, brak łaknienia, niedokrwistość, anoreksja, biegunka, wymioty, kulawizny i zapalenie stawów. Wyróżniane są 3 fazy choroby: ostra, subkliniczna i przewlekła. W przypadku ostrej anaplazmozy, która trwa 1-2 tygodni, zaobserwowano: brak apetytu, gorączkę, utratę na wadze, duszność, powiększenie węzłów chłonnych, obrzęk kończyn. Przewlekła forma choroby różni się w zależności od stopnia wytrzymałości psa; od bezobjawowej, przez łagodną, po poważną i zagrażającą życiu. Szczególnie często notowane są wówczas zaburzenia hematologiczne, małopłytkowość, krwawienia, niedokrwistość, stany zapalne i krwawienia w oku, odwarstwienia siatkówki, zaburzenia widzenia, znaczna utrata masy ciała, zwiększone pragnienie, częste oddawanie moczu oraz dolegliwości neurologiczne (drgawki, ból szyi, ataksja).
• bakterie z rodzaju Rickettsia wywołujące riketsjozy
  objawy: Pierwsze objawy pojawiają się po 10- 13 dniach od infekcji. Są to gorączka, bóle stawów i mięśni, a nawet zapalenia mięśnia sercowego i osierdzia lub zapalenie opon mózgowych. Zakażenie prowadzi do wyraźnego powiększenia i bólu węzłów chłonnych, a w miejscu ukłucia kleszcza uwidocznia się nekrotyczna zmiana skórna oraz rumień. Trudności w rozpoznaniu wynikają z tego, iż specyficzne objawy, poza gorączką, nie zawsze występują.
• pierwotniaki należące do rodzaju Babesia odpowiedzialne za babeszjozę
  objawy: Pierwsze niespecyficzne objawy pojawiają się w okresie od 1 do 9 tygodni. Wyróżnia się bóle głowy, bóle mięśni, podwyższoną temperaturę ciała, dreszcze, ogólne wyczerpanie, nudności, utratę masy ciała, obfite pocenie się.

Zwierzęta domowe tworzą swego rodzaju „barierę ochronną” dla człowieka, ze względu na swoje rozmiary oraz budowę, stanowią łatwiejszy cel dla pasożytów i są atakowane w pierwszej kolejności. Nie należy więc bagatelizować problemu, jednak zwiększać świadomość wśród właścicieli czworonogów.